Waarom maken gewrichten krakende geluiden?
Je hurkt om iets op te pakken en je knieën kraken. Je draait je nek en hoort een zacht plopje. Veel mensen schrikken daarvan en vragen zich af of er iets mis is. Toch zijn krakende gewrichten bij gezonde mensen meestal heel normaal en geen teken van schade.
Een gewricht is de plek waar twee botten elkaar ontmoeten. Tussen die botten zit kraakbeen en eromheen zit een gewrichtskapsel gevuld met gewrichtsvloeistof. In die vloeistof zitten ook opgeloste gassen, zoals stikstof en koolstofdioxide. Als je een gewricht snel beweegt of oprekt, verandert de druk in dat kapsel. Daardoor kan er een klein gasbelletje ontstaan of juist uit elkaar knappen. Dat geeft het bekende knak- of plopgeluid.
Dit kraakje is dus vaak niets anders dan gas dat zich verplaatst in een afgesloten ruimte. Het bot zelf breekt niet en het kraakbeen scheurt niet op dat moment. Het is simpelweg een fysisch verschijnsel, een gevolg van drukverandering in een klein, afgesloten systeem in je lichaam.
Wanneer hoef je je geen zorgen te maken?
In veel situaties zijn krakende gewrichten onschuldig. Een belangrijk signaal is dat je geen pijn voelt. Als je knieën, vingers of schouders af en toe kraken zonder pijn, zwelling of warmte, is dat meestal geen probleem. Het komt zelfs vaker voor bij mensen die lenig zijn of juist weinig spieren rond een gewricht hebben.
Ook geluiden die je vooral hoort als je opstaat, hurkt of een trap oploopt, kunnen heel normaal zijn. Naarmate je ouder wordt, veranderen je gewrichten en spieren een beetje van structuur. Daardoor kunnen botten, pezen en banden net iets anders langs elkaar bewegen dan vroeger, wat weer zachte klik- of schuurgeluiden kan geven zonder dat er direct iets kapotgaat.
Wat betekent het als je expres je knokkels kraakt?
Veel mensen hebben de gewoonte om bewust hun knokkels te kraken. Ook dan gaat het meestal om gasbelletjes in het gewricht. Onderzoek laat zien dat dit bij gezonde mensen niet automatisch leidt tot slijtage of artrose. Wel kan overmatig en hard kraken bij sommige mensen irritatie geven in de weke delen rond het gewricht, waardoor ze tijdelijk stijf of gevoelig kunnen worden.
Wanneer moet je wél opletten bij krakende gewrichten?
Hoewel kraken meestal onschuldig is, zijn er situaties waarin je beter even extra alert kunt zijn. Als een gewricht kraakt en je voelt tegelijk scherpe pijn, kan er meer aan de hand zijn. Dat geldt ook als het gewricht dik wordt, warm aanvoelt of rood wordt. In die gevallen kan het wijzen op een ontsteking, beschadigd kraakbeen of een pees die geïrriteerd is.
Merk je dat een gewricht steeds op dezelfde manier kraakt en tegelijk blokkeert, of dat je het gevoel hebt dat er iets “verspringt”, dan kan er sprake zijn van een instabiel gewricht of een probleem met een meniscus of band. Dan is het verstandig een huisarts of fysiotherapeut te raadplegen om het goed te laten onderzoeken.
Wat kun je zelf doen om je gewrichten soepel te houden?
Beweging is een van de beste dingen die je voor je gewrichten kunt doen. Door regelmatig te wandelen, fietsen of rustig te sporten, blijft de gewrichtsvloeistof goed verdeeld en blijven spieren sterk. Dat helpt om kraakjes die door stijfheid ontstaan te verminderen. Ook voldoende water drinken en niet te lang in dezelfde houding zitten, kan helpen om je gewrichten minder “roestig” aan te laten voelen.
Samengevat: krakende gewrichten zijn in de meeste gevallen een normaal onderdeel van hoe je lichaam beweegt. Zolang er geen pijn, zwelling of warmte is, hoef je je meestal geen zorgen te maken. Luister wel naar je lichaam. Veranderen de klachten of vertrouw je het niet, dan is het altijd verstandig om er toch even een professional naar te laten kijken.
