De oorsprong van het dubbeltarief
Veel huishoudens in Nederland zijn bekend met het concept van het dubbeltarief, ook wel dag- en nachttarief genoemd. Dit houdt in dat je voor stroom die je overdag verbruikt een hoger tarief betaalt dan voor stroom die ’s nachts of in het weekend door de meter loopt. Maar waarom is dit ooit bedacht? De hoofdreden ligt in het beter managen van de belasting op het elektriciteitsnet.
Vroeger, toen de industrie nog de grootste stroomverbruiker was, was er overdag een enorme piek in de vraag. ’s Nachts zakte die vraag sterk in. Energiecentrales waren echter ontworpen om zo efficiënt mogelijk te draaien, wat betekent dat ze idealiter continu op een stabiel niveau produceren. Om te voorkomen dat de centrales ’s nachts stilvielen en de capaciteit overdag overbelast raakte, introduceerden energieleveranciers een lagere prijs voor nachtstroom. Dit moedigde consumenten aan om grootverbruikers, zoals boilers of wasmachines, ’s nachts te laten draaien, wat de vraag gelijkmatiger over de dag verspreidde.
Hoe werkt het precies?
Het dubbeltarief vereist een speciale meter, de zogenaamde dubbele meter. Deze meter heeft twee telwerken: één voor het dagtarief (normaaltarief) en één voor het nachttarief (daltarief). De omschakeling tussen deze twee telwerken gebeurt automatisch, aangestuurd door de netbeheerder via een signaal dat meegestuurd wordt over het elektriciteitsnet zelf, of tegenwoordig steeds vaker via de slimme meter die de tijden intern beheert.
Wanneer schakelt het tarief om?
De exacte tijden waarop het daltarief ingaat, zijn niet landelijk uniform, maar verschillen per regio. Over het algemeen ligt de dalperiode tussen 21:00 of 23:00 uur ’s avonds tot 06:00 of 07:00 uur ’s ochtends. In het weekend en op nationale feestdagen geldt vaak de hele dag het daltarief. Het is altijd verstandig om de exacte tijden van jouw regionale netbeheerder te controleren, aangezien een uur verschil al een groot effect kan hebben op de momenten dat je grootverbruikers inschakelt.
Is het dubbeltarief nog relevant?
Hoewel het dubbeltarief historisch gezien erg belangrijk was voor de stabiliteit van het net, zien we de relevantie ervan de laatste jaren afnemen. Dit komt door verschillende factoren. Ten eerste is de verhouding tussen industrieel en huishoudelijk verbruik verschoven. Ten tweede maken moderne huishoudelijke apparaten efficiënter gebruik van energie, waardoor het verschil in verbruik tussen dag en nacht minder extreem is geworden.
Bovendien zijn de tariefverschillen tussen dag- en nachtstroom bij veel leveranciers veel kleiner geworden. Soms is het verschil slechts marginaal. Een andere ontwikkeling is de opkomst van dynamische energiecontracten, waarbij de prijs per uur verandert op basis van de actuele inkoopkosten op de markt. In zo’n systeem kan de stroomprijs midden op de dag – wanneer er veel zon- of windenergie beschikbaar is – soms lager zijn dan ’s nachts.
Of het dubbeltarief voor jou nog zin heeft, hangt af van je verbruikspatroon. Als je een elektrische auto hebt die je ’s nachts oplaadt, of een warmtepomp die voornamelijk ’s nachts draait, kan het daltarief nog steeds financieel voordelig zijn. Voor de gemiddelde huishoudens met een relatief gelijkmatig verbruik is het verschil echter vaak zo klein dat een enkelvoudig tarief of een dynamisch contract een betere of eenvoudigere keuze is.
