Wat betekent 'iemand blij maken met een dode mus'?
De uitdrukking 'iemand blij maken met een dode mus' betekent dat je iemand blij maakt met iets dat uiteindelijk teleurstellend of waardeloos blijkt te zijn. Het gaat om een schijnbare beloning of gunst die bij nader inzien weinig tot geen waarde heeft. De persoon die blij wordt gemaakt, denkt iets leuks of goeds te krijgen, maar wordt uiteindelijk bedrogen of teleurgesteld.
Waar komt deze uitdrukking vandaan?
Deze zegswijze stamt uit de tijd dat musjes nog als huisdieren werden gehouden. In het verleden, vooral in de 17e en 18e eeuw, konden kinderen blij worden van een klein vogeltje als huisdier. Wanneer men echter een dode mus kreeg aangeboden, werd duidelijk dat het cadeautje niets meer waard was. Vandaar dat het symbool werd voor een nep-cadeau of een loze belofte.
Een historische kijk op de dode mus
Hoewel het in de moderne tijd vreemd klinkt, was het in vroegere eeuwen niet ongewoon om musjes in een kooitje te houden. Ze konden enige vreugde brengen met hun getjilp, en zeker voor kinderen was het een geliefd huisdiertje. Het tragische contrast tussen het verwachte levendige vogeltje en het dode exemplaar benadrukt de deceptie die met deze uitdrukking wordt bedoeld.
Hoe wordt de uitdrukking vandaag gebruikt?
In het dagelijks taalgebruik wordt de uitdrukking vaak gebruikt om situaties te beschrijven waarin verwachtingen niet worden waargemaakt. Wanneer je bijvoorbeeld een mail krijgt waarin staat dat je een prijs hebt gewonnen, maar het is slechts een kortingsbon van een paar euro, dan kun je zeggen dat je blij bent gemaakt met een dode mus.
Voorbeelden uit het moderne leven
Ook in de zakenwereld of de politiek hoor je deze uitdrukking met regelmaat. Denk bijvoorbeeld aan politieke beloften die niet worden nagekomen. Of televisieprogramma's die groots worden aangekondigd maar qua inhoud niet voldoen. In al deze gevallen is de teleurstelling groot omdat de verwachting vooraf hoog was.
Synoniemen en verwante uitdrukkingen
Hoewel 'iemand blij maken met een dode mus' een vrij unieke formulering is, zijn er ook andere uitdrukkingen die een soortgelijke teleurstelling aanduiden. Denk bijvoorbeeld aan 'veel beloven en weinig geven doet de gek in vreugde leven' of 'hoge bomen vangen veel wind'. Toch blijft de dode mus een iconisch en herkenbaar voorbeeld van deceptie.
