De bijzondere geur na een buitje
Iedereen kent het: na een lange droge periode valt eindelijk een bui en meteen hangt er een herkenbare, frisse geur in de lucht. Veel mensen vinden dit een van de lekkerste geuren die er zijn. Maar wat ruiken we dan precies, en waarom ruikt regen na droogte anders dan een normale regenbui?
Wat is dat precies: petrichor
De geur na een droge periode heeft zelfs een naam: petrichor. Dit woord is bedacht door twee Australische onderzoekers in de jaren zestig. Het komt uit het Grieks en betekent zoiets als de geur van de stenen na regen. Met petrichor bedoelen wetenschappers de speciale combinatie van geuren die vrijkomt als regen op droge grond valt.
Olieachtige stoffen in de grond
In droge periodes maken planten en micro-organismen in de grond allerlei stoffen aan die zich hechten aan stenen, zand en aarde. Een deel daarvan is olieachtig en lost niet zomaar op in water. Wanneer de eerste regendruppels vallen, slaan ze op de droge ondergrond uiteen in hele kleine druppeltjes. Daarbij nemen ze die opgehoopte stoffen mee de lucht in.
Dat proces zorgt voor minuscule druppeltjes die in de lucht blijven zweven. Je ruikt dan een mengsel van aarde, plantenresten en allerlei natuurlijke stoffen die lang zijn opgebouwde tijdens de droogte.
De rol van bacteriën en geosmine
Een belangrijk onderdeel van de geur is een stof die geosmine heet. Dit wordt gemaakt door bepaalde bodembacteriën, vooral door bacteriën uit de groep actinobacteriën. Deze leven in de bovenste laag van de grond en spelen een rol bij het afbreken van dode planten en ander organisch materiaal.
Waarom onze neus dit zo sterk oppikt
Geosmine heeft een typische, aardse geur. Mensen kunnen deze stof al in extreem lage concentraties ruiken, soms beter dan veel andere dieren. Er zijn theorieën dat dit ooit nuttig was voor onze voorouders: de geur van natte aarde kon wijzen op water in de buurt, wat essentieel was om te overleven. Daardoor is onze neus er extra gevoelig voor gebleven.
Waarom regen na droogte anders ruikt
Niet elke regenbui ruikt even sterk. De geur is vooral merkbaar na een langere droge periode. Dat komt doordat de stoffen in de bodem dan meer tijd hebben gehad om zich op te bouwen. De eerste bui werkt als een soort spoelbeurt: in korte tijd komt er veel geur vrij.
Bij regen in een periode waarin het al vaker heeft geregend, is een deel van die stoffen al weggespoeld. De lucht kan dan nog steeds fris ruiken, maar minder uitgesproken aardachtig en herkenbaar dan echte petrichor.
Waarom we de geur vaak als prettig ervaren
Veel mensen koppelen de geur van regen na droogte aan opluchting: het wordt minder benauwd, de tuin krijgt water en de hitte breekt. Onze hersenen verbinden die positieve gevoelens met de geur. Daardoor vinden we het vaak automatisch een fijne, rustgevende geur. Het is dus een combinatie van natuurkunde, scheikunde, biologie en een beetje psychologie die ervoor zorgt dat regen na een droge periode zo bijzonder ruikt.
