Wat gebeurt er in je lichaam als je geeuwt?
Een geeuw voelt simpel: je mond gaat wijd open, je ademt diep in en langzaam weer uit. Toch gebeurt er in je lichaam veel meer dan je denkt. Tijdens een geeuw vullen je longen zich met extra zuurstof. Tegelijk worden je kaakspieren, keel en zelfs de spieren rond je oren kort opgerekt.
Onderzoekers denken dat geeuwen helpt om je hersenen te reguleren. Door die diepe ademhaling stroomt er meer bloed langs je hersenen. Dat zou kunnen helpen om de temperatuur in je hoofd een beetje te verlagen. Een soort mini-koelsysteem, precies op het moment dat je brein het druk heeft of juist bijna in slaap valt.
Daarom geeuw je vaak als je heel moe bent, net wakker wordt of lang hebt zitten concentreren. Je lichaam probeert een nieuw evenwicht te vinden, zodat je weer alerter wordt of juist rustig kunt afschakelen.
Waarom is geeuwen zo aanstekelijk?
Bijna iedereen kent het: iemand in de kamer geeuwt, en binnen een paar seconden volg jij. Soms al alleen van een foto of video. Dat heet besmettelijk of aanstekelijk geeuwen. Het gekke is dat dit niet alleen bij mensen voorkomt. Ook chimpansees, honden en sommige andere dieren doen eraan mee.
Wetenschappers denken dat dit te maken heeft met ons sociale brein. In je hoofd zitten speciale zenuwcellen, vaak aangeduid als spiegelneuronen. Die worden actief als je zelf iets doet, maar ook als je iemand anders dat ziet doen. Zie je iemand geeuwen, dan ‘spiegelt’ jouw brein dat gedrag ongemerkt.
De rol van verbondenheid
Uit onderzoek blijkt dat je sneller meegeeuwt met mensen die je goed kent, zoals familie of vrienden. Bij onbekenden gebeurt het meestal minder vaak. Dat wijst erop dat aanstekelijk geeuwen iets te maken heeft met verbondenheid en inlevingsvermogen. Je brein stemt zich als het ware af op de ander.
Zo kan geeuwen een klein signaal zijn dat je bij dezelfde groep hoort. Onbewust pas je je aan elkaar aan, een beetje zoals samen lachen of tegelijk opstaan van tafel. Het is geen bewijs van vriendschap, maar het laat wel zien dat je hersenen gevoelig zijn voor de mensen om je heen.
Wat zegt je geeuwgedrag over jou?
Geeuwen is geen teken van luiheid of desinteresse, al lijkt het soms zo. Natuurlijk geeuw je vaker als je moe bent of je verveelt, maar het is vooral een automatisch proces. Je hebt er weinig controle over, net als bij niezen of hikken.
Interessant is dat sommige onderzoeken verband zien tussen aanstekelijk geeuwen en empathie, dus het vermogen om je in anderen in te leven. Wie zich sterk kan verplaatsen in anderen, zou iets vaker geneigd zijn om mee te geeuwen. Maar dat betekent niet dat iemand zonder meegeeuwen ongevoelig is. Het gaat om subtiele verschillen in hoe je brein prikkels verwerkt.
Geeuwen in alledaagse situaties
In het dagelijks leven zie je geeuwen overal: in de trein, tijdens vergaderingen, op de bank bij een film. Vaak is het een combinatie van factoren: wat minder frisse lucht, vermoeidheid en de aanwezigheid van andere geeuwers. Let de volgende keer eens op hoe snel je zelf mee bent, zelfs als je eigenlijk nog best fit bent.
Geeuwen blijft dus een bijzonder alledaags verschijnsel. Je doet het elke dag, zonder erover na te denken, en toch laat het veel zien over hoe verfijnd en sociaal je brein werkt. De volgende keer dat je iemand hoort of ziet geeuwen, weet je dat er in beide hoofden veel meer gebeurt dan alleen een diepe zucht.
