Wat gebeurt er in je lichaam als je gaapt
Gapen lijkt iets simpels, maar in je lichaam gebeurt er ondertussen van alles. Zodra je gaapt, adem je diep in, je mond gaat wijd open en je longen vullen zich met extra veel lucht. Je hartslag gaat even iets omhoog en je spieren, vooral in je gezicht en hals, spannen kort aan en ontspannen daarna weer.
Veel wetenschappers denken dat gapen helpt om je hersenen op temperatuur te houden. Je ademt frisse lucht in, je bloed stroomt net even anders door je hoofd en dat zou ervoor kunnen zorgen dat je hersenen niet oververhit raken. Andere onderzoekers benadrukken juist dat gapen helpt om je wakkerder te maken als je eigenlijk slaperig begint te worden.
Wat we in ieder geval zeker weten: gapen hangt samen met veranderingen in je alertheid. Je gaapt vaak als je van een actieve naar een rustigere toestand gaat, of juist andersom. Denk aan de momenten vlak voor je gaat slapen of net nadat je wakker wordt.
Waarom gapen we vooral als we moe zijn
Als je moe bent, neemt je concentratie af en verandert je ademhaling vaak onbewust. Je hersenen krijgen dan soms wat minder zuurstof of zijn simpelweg overbelast door een lange dag. Gapen kan dan werken als een soort resetknop. Je neemt een diepe ademteug, je spieren spannen en ontspannen, en je brein krijgt als het ware een korte opfrisbeurt.
Daarom merk je dat je vaak begint te gapen tijdens saaie vergaderingen, lange autoritten of als je op de bank tv kijkt na een drukke dag. Je lichaam geeft een signaal af: het is tijd om te ontspannen of om juist even weer alerter te worden. Gapen is dus geen teken dat je lui bent, maar dat je lichaam probeert in balans te blijven.
Is gapen echt zo aanstekelijk
Veel mensen herkennen het: iemand gaapt, jij moet ineens ook gapen. Zelfs als je niet bijzonder moe bent. Onderzoekers hebben dit vaak getest en zien dat een groot deel van de mensen automatisch gaat gapen als ze iemand anders zien gapen of zelfs alleen maar over gapen lezen of praten.
Wat heeft aanstekelijk gapen met gevoel te maken
Een populaire verklaring is dat aanstekelijk gapen te maken heeft met empathie, het vermogen om je in iemand anders in te leven. In studies blijkt dat mensen die gevoeliger zijn voor de emoties van anderen, vaak ook sneller mee gapen. Het zou een onbewuste manier zijn waarop onze hersenen de toestand van anderen spiegelen.
Opvallend genoeg gapen we eerder mee met mensen die we kennen, zoals vrienden of familie, dan met onbekenden. Dat past bij het idee dat het iets met verbondenheid en meeleven te maken heeft. Toch is de wetenschap er nog niet helemaal uit; er zijn ook onderzoeken die andere factoren aanwijzen, zoals gewoonte en aandacht.
Kun je gapen tegenhouden
Iedereen kent de truc: lippen stijf op elkaar en proberen je mond dicht te houden. Soms lukt dat, maar vaak voelt het ongemakkelijk. Gapen volledig onderdrukken is lastig, omdat het grotendeels een automatisch proces is. Je kunt het wel iets verminderen door even te bewegen, een glas water te drinken of frisse lucht op te zoeken. Dan help je je lichaam op een andere manier om wakkerder te worden.
