wat is hardop tegen jezelf praten precies
Veel mensen praten regelmatig hardop tegen zichzelf. Soms mompel je wat tijdens het koken, soms voer je bijna een heel gesprek in de auto. Dit klinkt misschien een beetje vreemd, maar het is heel normaal gedrag. Hardop tegen jezelf praten wordt in de psychologie ook wel zelfspraak genoemd. Het zijn zinnen, losse woorden of vragen die je uitspreekt zonder dat er een ander persoon bij betrokken is.
Zelfspraak kan bewust of onbewust gebeuren. Je kunt bijvoorbeeld hardop je boodschappenlijstje opnoemen, maar ook zuchten “kom op, je kunt dit” vlak voor een spannend moment. In alle gevallen gebruik je taal om je eigen gedachten te sturen en te ordenen.
waarom doen we dit eigenlijk
je gedachten ordenen
Een belangrijke reden is dat hardop praten helpt om gedachten overzichtelijk te maken. In je hoofd kan alles door elkaar lopen. Door woorden uit te spreken, kies je als het ware één duidelijke gedachte tegelijk. Dat maakt het makkelijker om beslissingen te nemen of een taak af te maken. Denk aan iemand die zegt: “Eerst de badkamer, dan pas de keuken.” Door het uit te spreken, ontstaat er een soort stappenplan.
fouten voorkomen en focussen
Zelfspraak helpt ook om minder fouten te maken. Veel mensen tellen bijvoorbeeld hardop bij het afmeten van ingrediënten of controleren wat ze in hun tas stoppen. Door het benoemen van elke stap blijft je aandacht beter bij de taak. Je hersenen krijgen extra bevestiging van wat je aan het doen bent, waardoor je minder snel iets vergeet.
jezelf geruststellen
Hardop praten heeft bovendien een emotionele kant. In spannende of stressvolle situaties gebruiken mensen taal om zichzelf gerust te stellen. Zinnen als “het valt vast mee” of “rustig ademhalen” zijn hier voorbeelden van. Je spreekt jezelf toe zoals je een vriend zou toespreken. Dat kan helpen om spanning te laten zakken en weer helder te kunnen nadenken.
is hardop tegen jezelf praten normaal
wanneer het gezond is
In de meeste gevallen is hardop praten tegen jezelf heel gezond en zelfs nuttig. Veel sporters moedigen zichzelf hardop aan tijdens een wedstrijd, en kinderen leren juist door te zeggen wat ze doen. Ook volwassenen gebruiken zelfspraak om te leren, te oefenen of zichzelf te motiveren. Zolang je weet dat je tegen jezelf praat en het je helpt in het dagelijks leven, is er niets om je zorgen over te maken.
wanneer het lastig kan worden
Toch zijn er situaties waarin zelfspraak problemen kan geven. Als het je stoort in contact met anderen, je er somberder van wordt of als je het gevoel hebt dat je geen controle meer hebt over je eigen woorden, kan het verstandig zijn om er met een professional over te praten. Ook wanneer je stemmen hoort die niet van jezelf lijken te komen, is hulp zoeken belangrijk. Dat is iets anders dan bewust tegen jezelf praten.
hoe je zelfspraak voor je kunt laten werken
Je kunt hardop tegen jezelf praten gebruiken als handig hulpmiddel. Probeer bij moeilijke taken korte, duidelijke zinnen te zeggen die je helpen focussen, zoals “één ding tegelijk” of “langzaam en precies werken”. Bij spannende momenten kun je kiezen voor vriendelijke zinnen richting jezelf, zoals “ik mag zenuwachtig zijn” of “ik heb dit eerder gedaan”. Door op deze manier bewust met je zelfspraak om te gaan, wordt iets dat misschien raar voelt juist een praktisch hulpmiddel in je dagelijks leven.
