Waarom uitstellen zo herkenbaar is
Je weet dat iets moet gebeuren, maar toch schuif je het vooruit. Een mail beantwoorden, de was opvouwen, een afspraak maken of eindelijk aan dat ene project beginnen. Voor je het weet is de dag voorbij en zeg je tegen jezelf: morgen echt. Uitstellen, ook wel bekend als procrastinatie, is iets wat bijna iedereen herkent. Maar waarom doen we het, terwijl we weten dat het ons stress oplevert?
Wat gebeurt er in je hoofd als je uitstelt
Uitstellen heeft veel te maken met hoe je brein werkt. Je hersenen kiezen vaak voor de korte termijn: nu iets leuks of rustigs doen voelt fijner dan beginnen aan iets dat moeite kost. Je weet wel dat het later gedoe geeft, maar op dit moment voelt het prettig om het nog even niet te doen.
Daar komt bij dat ons brein niet goed is in het inschatten van later. Een taak over een week voelt bijna niet echt. Pas als de deadline dichtbij komt, gaat de alarmbel af. Dan krijg je stress en schiet je ineens in de actie. Dat lijkt misschien effectief, maar het kost je veel energie en levert vaak minder goede resultaten op.
Veelvoorkomende redenen waarom je uitstelt
De taak voelt te groot
Als iets groot of vaag is, voelt het zwaar. Je moet een verslag schrijven, de zolder opruimen of je administratie doen. Omdat je niet precies weet waar je moet beginnen, begin je maar helemaal niet. Je hoofd maakt er een berg van, terwijl het vaak losse kleine stapjes zijn.
Bang om fouten te maken
Perfecionisme speelt ook een rol. Als je bang bent dat iets niet goed genoeg wordt, kan je het onbewust blijven uitstellen. Zolang je niet begint, kun je ook niet falen. Het nadeel is dat je jezelf zo nooit de kans geeft om te oefenen en beter te worden.
Geen duidelijke afspraak met jezelf
Veel dingen die we moeten doen zijn geen vaste afspraken, maar losse plannen in je hoofd. Je denkt: dat doe ik vanavond wel. Maar omdat het nergens staat en niet concreet is, wint alles wat spontaan op je pad komt het van jouw goede voornemen.
Eenvoudige manieren om minder uit te stellen
Maak de eerste stap belachelijk klein
In plaats van te denken: ik ga mijn hele administratie doen, maak je het klein. Bijvoorbeeld: ik pak de map en leg hem op tafel. Klinkt onzinnig klein, maar je brein raakt zo wel in beweging. Vaak volgt stap twee automatisch.
Werk met tijd in plaats van met resultaat
In plaats van: ik maak deze taak af, kun je denken: ik werk tien minuten aan deze taak. Een korte, duidelijke periode voelt veel lichter. Als de tien minuten voorbij zijn, mag je stoppen. Vaak merk je dat je toch nog even doorgaat, omdat je al bezig bent.
Zeg hardop wanneer je begint
Maak een concrete afspraak met jezelf: om acht uur ga ik beginnen met dit ene onderdeel. Zeg het desnoods hardop of schrijf het op. Zo wordt het minder vrijblijvend en voelt het meer als een echte afspraak, net als met iemand anders.
Uitstellen hoort erbij, maar je hebt meer invloed dan je denkt
Af en toe uitstellen is heel menselijk en betekent niet dat je lui bent. Door beter te begrijpen waarom je het doet en door kleine, haalbare stappen te kiezen, kun je het patroon doorbreken. Je zult merken dat taken minder zwaar voelen en dat je vaker aan het eind van de dag denkt: dit heb ik toch maar mooi gedaan.
